වෙසෙස් බූන්දි
මානව සමාජයේ මීළඟ විප්ලවය 'දත්තවාදය'ද?
බූන්දි, 17:52:09
මානව සමාජය වැඩවසම්, සමාජවාදී, ලිබරල් සහ පශ්චාත් ලිබරල් ආදී යුගයන් පසුකර පෑමිණ, ඉතා සංකීර්ණ සමාජ හා දේශපාලන යුගයක් අබියස සිටින බව ඉතිහාස හා සමාජ විද්‍යා විශේෂඥයෙකු වන යුවෙල් නෝව් හරාරි (Yuval Noah Harari) පවසනවා. මිනිස් සබඳතා වෙනුවට, මිනිසා භාවිතා කොට අමතක කර දමන 'දත්ත' අධිනිශ්චය වී එම දත්ත විශ්ලේෂණය මගින් මානව සමාජය පාලනය කරන යුගය වැඩි ඈතක නොවන බවයි ඔහු කියන්නේ. ඔහු මේ අළුත් යුගය ඔහු හදුන්වන්නේ 'දත්තවාදය' (Dataism) ලෙසින්. දත්තවාද යුගයේ දේශපාලනය සදහා අළුතින් නිර්වචන සොයාගත යුතු බවත්, එහි සීමා නිර්ණය කරගත යුතු බවත් ඔහුගේ නවතම කෘතිය වන Homo Deus තුළින් කථා කරනවා. මේ පොතේ එකොළොස්වන පරිච්චේදය වෙනකොට ඇත්තේ දත්තවාදය වෙනුවෙන්. පහත දැක්වෙන්නේ එහි සංක්ෂිප්ත අනුවර්තනයක්.
'දත්ත' නම්වූ ආගම
මිනිස් සබඳතා කියන්නේ දත්ත රාශියක එකතුවක්. දත්තවාදයට අනුව මනුෂ්‍ය සමාජය පිරිලා තියෙන්නේ මානව සබඳතා වලින් නොව දත්ත වලින්. මෙම දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමේ ප්‍රමාණය සහ හැකියාව මත තමයි එම සමාජයේ දිශානතිය නැතිනම් එහි අගය තීරණය කරන්නේ. මේ ප්‍රකාශය සමහරවිට ඔබ සමාජය ගැන නැතිනම් සමාජ සබඳතා ගැන දරන අදහස් සමග ගැටෙන්න පුළුවන්. නමුත් දත්තවාදය දැනටමත් බොහෝ සම්ප්‍රදායික සමාජ විද්‍යා පදනම් අභියෝගයට ලක්කිරීමේ අබියස සිටිනවා.
දත්තවාදය ආරම්භ වෙන්නේ එක්තරා විද්‍යාත්මක 'සුනාමි' දෙකක් එකිනෙක ගැටීමෙන්. වසර 150කට පෙර ලියැවුණු, චාල්ස් ඩාවින්ගේ ඉතා ජනප්‍රිය කෘතිය On the Origin of Species, ජිව විද්‍යාත්මක ඇල්ගරිදම් විශ්ලේෂණයක් ලෙසට අද අපිට යළිත් අර්ථ දක්වන්න පුළුවන්. මේ කෘතියට දශක අටකට පමණ පසුව ඉංග්‍රීසි ජාතික ගණිතඥයෙකු වන ඇලන් ටියුරින් විසින් Cryptographer මැෂිම හැදුවට පස්සේ ඉන් පරිගණක විද්‍යාවට මුලික පදනම වැටෙනවා. එසේත් නැතිනම් Cryptographer යන්ත්‍රයේ දත්ත විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය දියුණු වී පරිගණක විද්‍යාව ආශ්‍රයෙන් ඉලෙක්ට්‍රොනික් ඇල්ගරිදම් හදන්න පටන් ගන්නවා.
මේ ක්‍රියාවලි දෙකටම පදනම වන්නේ එකම නීති රීති. එකම සිතුවිලි. අද වෙනකොට දත්තවාදය විසින් මේ ක්‍රියාවලි දෙකම එකට එකතු කරලා තිබෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මේ ක්‍රියාවලි දෙක අතර තියෙන විසංවාදය නැතිවෙලා තියෙනවා. එසේත් නැතිනම් දත්තවාදය විසින් සතුන් සහ යන්ත්‍ර අතර පරතරය කඩල තියනවා. වර්තමානයේදී ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදී ජිව විද්‍යාත්මක ඇල්ගරිදම් විග්‍රහයට වඩා වේගයෙන් ඇලන් ටියුරින්ගෙන් විකාශනය වුන ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් වඩාත් ක්‍රියාශීලිව සහ වේගයෙන් විකාශනය වෙනවා. අප මේ පසුකරමින් සිටින්නේ ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් විසින් මිනිස් ක්‍රියාවන්, එසේත් නැතිනම් මිනිසාව පරාජය කරමින් සිටින යුගයක.
දත්ත විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය ආරම්භයත් සමගම මානව සමාජයට අළුත් මානයක් ලැබිල තියනවා. සාමාන්‍ය මිනිසාගේ සිට දේශපාලකයා දක්වාත්, කලාකරුවාගේ සිට පර්යේෂකයා දක්වා සියළුදෙනාටම දත්ත විශ්ලේෂණය කියන්නේ අමතර උත්තේජනයක්. මානව ඉතිහාසයේ එකිනෙකට දුරස්ථ අධ්‍යනාංශ දත්තවාදය නම් කොරිඩෝව මතදී හරි අපුරු ලෙස එකිනෙක මුණගැහෙනවා. ආර්ථික විද්‍යාව සහ සංගීත ගුරුකුල එකම වේදිකාවකට ගොඩවෙනවා. ජිව විද්‍යා ඇකඩමියා තුල සාහිත්‍යය හමුවෙනවා. මීට පෙර විවිධ තාරතාවයන් වලින් අධිනිශ්චය වෙලා තිබුණු මේ ගුරුකුල දැන් දත්තවාදයේ නීති රීති වලට අනුකුලව එකට එකතු වෙනවා. එසේත් නැතිනම් හැම පර්යේෂකයෙකුටම, නිර්මාපකයෙකුටම, ව්‍යාපාරිකයෙකුටම, පාලකයෙකුටම සන්නිවේදනය සදහා දත්තවාදය විසින් එකම භාෂාවක් හොයල දෙනවා.
දත්තවාදය විසින් පාලම් හදනවා. අධිපතිවාදී අහංකාර ඇකඩමියාවන් දත්තවාදය විසින් ඉදිකර ඇති පාලම් මතින් ඔබ මොබ ගමන්කරනවා. ඇකඩමියා සිමා මායිම් කැඩී බිඳී බිදී යනවා. ඒ විතරක් නොවෙයි, එකිනෙකට කවදාවත් හමු නොවෙන අතීතයන් දත්තවාදයේ සංස්කෘතිය මගින් එකිනෙක නැවත හමුවෙනවා. ආර්මේනියාවේ කඳුවලට අධිපති ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇති ලියෝ රජතුමා සහ වර්තමානයේ මානව සමාජයේ තැන තැන සැරිසරන Flu Virus එකම සංස්කෘතික දත්තවාදයක් ඇතුලෙදි එකට හමුවෙනවා.
දත්තවාදය නිසා අර්බුදයට යන තවත් එක ආයතනයක් තමයි සම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනය. මෙතෙක් කලක් අප ඇසුරු කළ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය සැකසී තිබෙන්නේ, සාමාන්‍ය දත්ත අධ්‍යනය කිරීම මගින් තොරතුරු උකහා ගන්නා අතර තොරතුරු මගින් දැනුම ලබා ගැනීමෙන්. බුද්ධිය උකහා ගැනෙන්නේ, මෙම දැනුම විශ්ලේෂණය කිරීම මගින්. එහෙත් වර්තමානයේ මිනිසා හැම මොහොතකම දත්ත නිෂ්පාදන කරමින් ඒවා හැම මොහොතකම ජාලගත කරමින් සිටින නිසා මේ සම්ප්‍රදායක අධ්‍යාපන ක්‍රියාදාමය අර්බුදයට ගොස් තිබෙනවා.
මිනිස් සමාජය තොග වශයෙන් දත්ත නිෂ්පාදනය කරමින් සිටිමේ ප්‍රතිඑලයක් වශයෙන් දත්ත වනාන්තරයක මිනිසා අතරමං වී සිටිනවා. මේ දත්ත, තොරතුරු සහ අවසාන දැනුම බවට පත්කිරීමේ නොහැකියාව හුදකලා මිනිසා මුහුණදෙන ප්‍රශ්නයක්. මෙහි ප්‍රතිඑලයක් ලෙස හුදකලා මිනිසාගේ බුද්ධියට වඩා ක්‍රියාකාරී ලෙස ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් මගින් බුද්ධිය නිපදවමින් සිටිනවා. මනුෂ්‍ය ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වරට විශාල දත්ත ගොනු (Big Data) සහ ඇල්ගරිදම් මගින්, මිනිස් ක්‍රියාකාරිකම් පරදවමින් සිටිනවා.
දත්තවාදය තුළ ප්‍රධාන වශයෙන් පදනම් දෙකක් පවතිනවා. එනම් පරිගණක විද්‍යාව සහ ජිව විද්‍යාව. මේ ක්ෂේත්‍ර දෙක හරහා දත්තවාදී පාලමක් ඉදිවීම නිසා සමාජයට ඇතිවන මීළඟ බලපෑම නම්, පරිගණක විද්‍යාවේ ඇති සීමාන්තික බව බිඳී යාමයි. එනම් පරිගණකයට සිතීමේ ශක්තිය නැතහොත් ස්වයංව තීරණ ගැනීමේ හැකියාව ආරෝපණය වීමයි. සමහරවිට ඔබ මේ අදහසට එකග නොවෙන්න පුළුවන්. නමුත් මිනිස් මනසට වඩා පුළුල් සහ සංකීර්ණ ලෙස දත්තවාදය මගින් තීරණ ගැනීමේ ශක්තිය වැඩිවෙන අතර මේ තත්ත්වය වර්තමාන මිනිස් සමාජයේ ස්භාවය වෙනස් කිරීමට බලපානවා.
ඉන්ද්‍රියයන් (organism) කියන්නේ එක්තරා ආකාරයක දත්තවාදී විග්‍රහයක් කියල මං කිවොත් අනිවාර්යයෙන්ම් ඔබ ඊට එකග නොවෙනවා ඇති. ඒත් එකිනෙකට වෙනස් සංඝටක, උදාහරණයක් වශයෙන් ජිරාෆ්, තක්කාලි සහ මිනිස්සු කියන්නේ එකම සංඝටක වලට එල්ල වුනු විවිධ දත්තවාදී විශ්ලේෂණ පමණයි. වර්තමාන විද්‍යාවේ දත්තවාදී භාෂාව එයයි. මේක තමයි වර්තමාන විද්‍යාවේ dogma එක. ඒක අපේ ලෝකය වෙනස්කරනවා. අපිට අඳුරගන්න බැරිවෙන විදිහට.
හුදකලා මිනිස්සු හෝ සතුන් විතරක් නොවේ, සමාජ පද්ධති වල පැවත්මේ තර්කනුකුලභාවය රැදී තියෙන්නේ දත්තවාදය මත. මීමැසි රංචු, බැක්ටීරියා හෝ මනුෂ්‍ය ජනාවාස වල වර්තමාන වෙනස්කම් සලකා බලන්න කියල මං ඔබට යෝජනා කරනවා.
ආර්ථික විද්‍යා ඇකඩමියාවක් ඉදිරියේ මා දත්තවාදය ගැන කතාකළ එක් අවස්ථාවකදී ඔවුන් ප්‍රකාශ කළා, ආර්ථික විද්‍යාව දත්තවාදයේ නීතියට අනුකුල නොවන බවත් එය හුස්ම ගන්නේ වෙළෙඳපොලේ උච්චාවචයනයන් සහ සමාජයේ අසංතෘප්ත ආශාව පදනම් කරගෙන බවත්. ඒත් මං යෝජනා කරන්නේ ආර්ථික විද්‍යාව කියන්නේ දත්ත විශ්ලේෂණයක් කියලා. හුදකලා මිනිසෙකුගේ රුචිකම් සහ අවශ්‍යතා කියන්නේ පුංචි දත්ත ගොනුවක්. දත්තවාදය කරන්නේ මේ දත්තවල හුදකලාභාවය නැතිකරලා දැමීමක්. අන්තර් සම්බන්ධයක් ඇතිකිරීමක්. දත්තවාදය ඉදිරියේ තනි මිනිසුන්ගේ දත්ත ගිලී නොපෙනී යනවා. මේ ක්‍රියාවලිය අපට පේන්නේ ආර්ථික දත්ත විශ්ලේෂණය කොට නිර්මාණය කරන ආර්ථික සංකල්ප පස්සේ මිනිස් සමාජය අන්ධ ලෙස ගමන්කරන ලෙසටයි.
කොටස් වෙළඳපොල කියන්නේ දත්තවාදයේ මහගෙදර කිව්වොත් නිවැරදියි. දැනට දත්තවාදයෙන් උපරිම ප්‍රයෝජනය ගන්නේ ලෝකය පුරා ඇති කොටස් වෙළඳපොල ජාලයයි. මෙම ජාලයට ලෝකයේ හැම ජිවියෙක්ම අජිවියෙක්ම සහභාගී වෙනවා. සෘජුව හෝ වක්‍රව. ලෝකයේ හැම චලනයකටම දත්තවාදය විසින් දත්ත විශ්ලේෂණයක් සහ ආර්ථික වටිනාකමක් ලබා දෙනවා.
පරම පිවිතුරු ආදරය, අහිංසකකම්, මානවවාදය, ලිංගිකත්වය වගේ දේවල් තවමත් ලෝකයේ ඉතිරිවෙලා තියෙන නිසා මනුෂ්‍යත්වය හුස්ම ගන්නවා වගේ හැඟීමක් සමහරවිට ඔබට හැගෙනවා ඇති. ඒත් අපි කැමති උනත් අකමැති උනත් මේ හැම හැඟීමක්ම, ක්‍රියාවක්ම පස්සේ දත්ත ගොඩක් ගොඩගැහෙනවා. මේවා දත්තවාදයේ නියමයන්ට අනුව විශ්ලේෂණය වී හොඳ- නරක- සෙක්ස්- ආදරය ගැන අලුත් පණිවිඩ අපට ලබා දෙනවා. ඊට පස්සේ අපි දත්තවාදය ලබාදෙන අලුත් නියෝග වලට අවනත වී ජිවත් වෙනවා.
Yuval Noah Harari
(දෙවන කොටස- 'සමාජවාදයේ සහ ධනවාදයේ දත්තවාදී කියවීම') |
(තෙවන කොටස- 'දත්තවාදී යුගයේ විප්ලවවාදින් හඳුනාගනිමු!')
'දත්ත' නම්වූ ආගම
මිනිස් සබඳතා කියන්නේ දත්ත රාශියක එකතුවක්. දත්තවාදයට අනුව මනුෂ්‍ය සමාජය පිරිලා තියෙන්නේ මානව සබඳතා වලින් නොව දත්ත වලින්. මෙම දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමේ ප්‍රමාණය සහ හැකියාව මත තමයි එම සමාජයේ දිශානතිය නැතිනම් එහි අගය තීරණය කරන්නේ. මේ ප්‍රකාශය සමහරවිට ඔබ සමාජය ගැන නැතිනම් සමාජ සබඳතා ගැන දරන අදහස් සමග ගැටෙන්න පුළුවන්. නමුත් දත්තවාදය දැනටමත් බොහෝ සම්ප්‍රදායික සමාජ විද්‍යා පදනම් අභියෝගයට ලක්කිරීමේ අබියස සිටිනවා.
දත්තවාදය ආරම්භ වෙන්නේ එක්තරා විද්‍යාත්මක 'සුනාමි' දෙකක් එකිනෙක ගැටීමෙන්. වසර 150කට පෙර ලියැවුණු, චාල්ස් ඩාවින්ගේ ඉතා ජනප්‍රිය කෘතිය On the Origin of Species, ජිව විද්‍යාත්මක ඇල්ගරිදම් විශ්ලේෂණයක් ලෙසට අද අපිට යළිත් අර්ථ දක්වන්න පුළුවන්. මේ කෘතියට දශක අටකට පමණ පසුව ඉංග්‍රීසි ජාතික ගණිතඥයෙකු වන ඇලන් ටියුරින් විසින් Cryptographer මැෂිම හැදුවට පස්සේ ඉන් පරිගණක විද්‍යාවට මුලික පදනම වැටෙනවා. එසේත් නැතිනම් Cryptographer යන්ත්‍රයේ දත්ත විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය දියුණු වී පරිගණක විද්‍යාව ආශ්‍රයෙන් ඉලෙක්ට්‍රොනික් ඇල්ගරිදම් හදන්න පටන් ගන්නවා.
මේ ක්‍රියාවලි දෙකටම පදනම වන්නේ එකම නීති රීති. එකම සිතුවිලි. අද වෙනකොට දත්තවාදය විසින් මේ ක්‍රියාවලි දෙකම එකට එකතු කරලා තිබෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මේ ක්‍රියාවලි දෙක අතර තියෙන විසංවාදය නැතිවෙලා තියෙනවා. එසේත් නැතිනම් දත්තවාදය විසින් සතුන් සහ යන්ත්‍ර අතර පරතරය කඩල තියනවා. වර්තමානයේදී ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදී ජිව විද්‍යාත්මක ඇල්ගරිදම් විග්‍රහයට වඩා වේගයෙන් ඇලන් ටියුරින්ගෙන් විකාශනය වුන ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් වඩාත් ක්‍රියාශීලිව සහ වේගයෙන් විකාශනය වෙනවා. අප මේ පසුකරමින් සිටින්නේ ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් විසින් මිනිස් ක්‍රියාවන්, එසේත් නැතිනම් මිනිසාව පරාජය කරමින් සිටින යුගයක.
දත්ත විශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය ආරම්භයත් සමගම මානව සමාජයට අළුත් මානයක් ලැබිල තියනවා. සාමාන්‍ය මිනිසාගේ සිට දේශපාලකයා දක්වාත්, කලාකරුවාගේ සිට පර්යේෂකයා දක්වා සියළුදෙනාටම දත්ත විශ්ලේෂණය කියන්නේ අමතර උත්තේජනයක්. මානව ඉතිහාසයේ එකිනෙකට දුරස්ථ අධ්‍යනාංශ දත්තවාදය නම් කොරිඩෝව මතදී හරි අපුරු ලෙස එකිනෙක මුණගැහෙනවා. ආර්ථික විද්‍යාව සහ සංගීත ගුරුකුල එකම වේදිකාවකට ගොඩවෙනවා. ජිව විද්‍යා ඇකඩමියා තුල සාහිත්‍යය හමුවෙනවා. මීට පෙර විවිධ තාරතාවයන් වලින් අධිනිශ්චය වෙලා තිබුණු මේ ගුරුකුල දැන් දත්තවාදයේ නීති රීති වලට අනුකුලව එකට එකතු වෙනවා. එසේත් නැතිනම් හැම පර්යේෂකයෙකුටම, නිර්මාපකයෙකුටම, ව්‍යාපාරිකයෙකුටම, පාලකයෙකුටම සන්නිවේදනය සදහා දත්තවාදය විසින් එකම භාෂාවක් හොයල දෙනවා.
දත්තවාදය විසින් පාලම් හදනවා. අධිපතිවාදී අහංකාර ඇකඩමියාවන් දත්තවාදය විසින් ඉදිකර ඇති පාලම් මතින් ඔබ මොබ ගමන්කරනවා. ඇකඩමියා සිමා මායිම් කැඩී බිඳී බිදී යනවා. ඒ විතරක් නොවෙයි, එකිනෙකට කවදාවත් හමු නොවෙන අතීතයන් දත්තවාදයේ සංස්කෘතිය මගින් එකිනෙක නැවත හමුවෙනවා. ආර්මේනියාවේ කඳුවලට අධිපති ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇති ලියෝ රජතුමා සහ වර්තමානයේ මානව සමාජයේ තැන තැන සැරිසරන Flu Virus එකම සංස්කෘතික දත්තවාදයක් ඇතුලෙදි එකට හමුවෙනවා.
දත්තවාදය නිසා අර්බුදයට යන තවත් එක ආයතනයක් තමයි සම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනය. මෙතෙක් කලක් අප ඇසුරු කළ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය සැකසී තිබෙන්නේ, සාමාන්‍ය දත්ත අධ්‍යනය කිරීම මගින් තොරතුරු උකහා ගන්නා අතර තොරතුරු මගින් දැනුම ලබා ගැනීමෙන්. බුද්ධිය උකහා ගැනෙන්නේ, මෙම දැනුම විශ්ලේෂණය කිරීම මගින්. එහෙත් වර්තමානයේ මිනිසා හැම මොහොතකම දත්ත නිෂ්පාදන කරමින් ඒවා හැම මොහොතකම ජාලගත කරමින් සිටින නිසා මේ සම්ප්‍රදායක අධ්‍යාපන ක්‍රියාදාමය අර්බුදයට ගොස් තිබෙනවා.
මිනිස් සමාජය තොග වශයෙන් දත්ත නිෂ්පාදනය කරමින් සිටිමේ ප්‍රතිඑලයක් වශයෙන් දත්ත වනාන්තරයක මිනිසා අතරමං වී සිටිනවා. මේ දත්ත, තොරතුරු සහ අවසාන දැනුම බවට පත්කිරීමේ නොහැකියාව හුදකලා මිනිසා මුහුණදෙන ප්‍රශ්නයක්. මෙහි ප්‍රතිඑලයක් ලෙස හුදකලා මිනිසාගේ බුද්ධියට වඩා ක්‍රියාකාරී ලෙස ඉලෙක්ට්‍රොනික ඇල්ගරිදම් මගින් බුද්ධිය නිපදවමින් සිටිනවා. මනුෂ්‍ය ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වරට විශාල දත්ත ගොනු (Big Data) සහ ඇල්ගරිදම් මගින්, මිනිස් ක්‍රියාකාරිකම් පරදවමින් සිටිනවා.
දත්තවාදය තුළ ප්‍රධාන වශයෙන් පදනම් දෙකක් පවතිනවා. එනම් පරිගණක විද්‍යාව සහ ජිව විද්‍යාව. මේ ක්ෂේත්‍ර දෙක හරහා දත්තවාදී පාලමක් ඉදිවීම නිසා සමාජයට ඇතිවන මීළඟ බලපෑම නම්, පරිගණක විද්‍යාවේ ඇති සීමාන්තික බව බිඳී යාමයි. එනම් පරිගණකයට සිතීමේ ශක්තිය නැතහොත් ස්වයංව තීරණ ගැනීමේ හැකියාව ආරෝපණය වීමයි. සමහරවිට ඔබ මේ අදහසට එකග නොවෙන්න පුළුවන්. නමුත් මිනිස් මනසට වඩා පුළුල් සහ සංකීර්ණ ලෙස දත්තවාදය මගින් තීරණ ගැනීමේ ශක්තිය වැඩිවෙන අතර මේ තත්ත්වය වර්තමාන මිනිස් සමාජයේ ස්භාවය වෙනස් කිරීමට බලපානවා.
ඉන්ද්‍රියයන් (organism) කියන්නේ එක්තරා ආකාරයක දත්තවාදී විග්‍රහයක් කියල මං කිවොත් අනිවාර්යයෙන්ම් ඔබ ඊට එකග නොවෙනවා ඇති. ඒත් එකිනෙකට වෙනස් සංඝටක, උදාහරණයක් වශයෙන් ජිරාෆ්, තක්කාලි සහ මිනිස්සු කියන්නේ එකම සංඝටක වලට එල්ල වුනු විවිධ දත්තවාදී විශ්ලේෂණ පමණයි. වර්තමාන විද්‍යාවේ දත්තවාදී භාෂාව එයයි. මේක තමයි වර්තමාන විද්‍යාවේ dogma එක. ඒක අපේ ලෝකය වෙනස්කරනවා. අපිට අඳුරගන්න බැරිවෙන විදිහට.
හුදකලා මිනිස්සු හෝ සතුන් විතරක් නොවේ, සමාජ පද්ධති වල පැවත්මේ තර්කනුකුලභාවය රැදී තියෙන්නේ දත්තවාදය මත. මීමැසි රංචු, බැක්ටීරියා හෝ මනුෂ්‍ය ජනාවාස වල වර්තමාන වෙනස්කම් සලකා බලන්න කියල මං ඔබට යෝජනා කරනවා.
ආර්ථික විද්‍යා ඇකඩමියාවක් ඉදිරියේ මා දත්තවාදය ගැන කතාකළ එක් අවස්ථාවකදී ඔවුන් ප්‍රකාශ කළා, ආර්ථික විද්‍යාව දත්තවාදයේ නීතියට අනුකුල නොවන බවත් එය හුස්ම ගන්නේ වෙළෙඳපොලේ උච්චාවචයනයන් සහ සමාජයේ අසංතෘප්ත ආශාව පදනම් කරගෙන බවත්. ඒත් මං යෝජනා කරන්නේ ආර්ථික විද්‍යාව කියන්නේ දත්ත විශ්ලේෂණයක් කියලා. හුදකලා මිනිසෙකුගේ රුචිකම් සහ අවශ්‍යතා කියන්නේ පුංචි දත්ත ගොනුවක්. දත්තවාදය කරන්නේ මේ දත්තවල හුදකලාභාවය නැතිකරලා දැමීමක්. අන්තර් සම්බන්ධයක් ඇතිකිරීමක්. දත්තවාදය ඉදිරියේ තනි මිනිසුන්ගේ දත්ත ගිලී නොපෙනී යනවා. මේ ක්‍රියාවලිය අපට පේන්නේ ආර්ථික දත්ත විශ්ලේෂණය කොට නිර්මාණය කරන ආර්ථික සංකල්ප පස්සේ මිනිස් සමාජය අන්ධ ලෙස ගමන්කරන ලෙසටයි.
කොටස් වෙළඳපොල කියන්නේ දත්තවාදයේ මහගෙදර කිව්වොත් නිවැරදියි. දැනට දත්තවාදයෙන් උපරිම ප්‍රයෝජනය ගන්නේ ලෝකය පුරා ඇති කොටස් වෙළඳපොල ජාලයයි. මෙම ජාලයට ලෝකයේ හැම ජිවියෙක්ම අජිවියෙක්ම සහභාගී වෙනවා. සෘජුව හෝ වක්‍රව. ලෝකයේ හැම චලනයකටම දත්තවාදය විසින් දත්ත විශ්ලේෂණයක් සහ ආර්ථික වටිනාකමක් ලබා දෙනවා.
පරම පිවිතුරු ආදරය, අහිංසකකම්, මානවවාදය, ලිංගිකත්වය වගේ දේවල් තවමත් ලෝකයේ ඉතිරිවෙලා තියෙන නිසා මනුෂ්‍යත්වය හුස්ම ගන්නවා වගේ හැඟීමක් සමහරවිට ඔබට හැගෙනවා ඇති. ඒත් අපි කැමති උනත් අකමැති උනත් මේ හැම හැඟීමක්ම, ක්‍රියාවක්ම පස්සේ දත්ත ගොඩක් ගොඩගැහෙනවා. මේවා දත්තවාදයේ නියමයන්ට අනුව විශ්ලේෂණය වී හොඳ- නරක- සෙක්ස්- ආදරය ගැන අලුත් පණිවිඩ අපට ලබා දෙනවා. ඊට පස්සේ අපි දත්තවාදය ලබාදෙන අලුත් නියෝග වලට අවනත වී ජිවත් වෙනවා.
Yuval Noah Harari
(දෙවන කොටස- 'සමාජවාදයේ සහ ධනවාදයේ දත්තවාදී කියවීම') |
(තෙවන කොටස- 'දත්තවාදී යුගයේ විප්ලවවාදින් හඳුනාගනිමු!')
මේ වියමන ඔබේ මූණු පොතට එක් කරන්න-
Tags- Introduction to Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Yuval Noah Harari, Dataism, Data, Information, Civilization, Technology
Currents
වෙසෙස් බූන්දි
අදහස් බූන්දි
කතා-බස් කරන්ට්ස්
රත්තරං ටික
කෙටියෙන්
ඔමරි කරන්ට්ස්
ඔත්තු කරන්ට්ස්
කට කොකියනවට
පැන බූන්දි
Viva Che
BoondiLets
Raha
Cine බූන්දි
රංග බූන්දි
සිත්තර බූන්දි
රහ කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
රහ ඔත්තු
රහ වීඩියෝ
චිත්‍රකතා
BoondiLets
Sookiri
වෙසෙස් බූන්දි
කතන්දර බූන්දි
පොත් බූන්දි
සූකිරි කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
සූකිරි ඔත්තු
රන් රෝස
BoondiLets
Plus
ප්‍රතිචාර
අඩවි දත්ත
Facebook Page
Boondi Google+
Boondi RSS
සරද සමරසිංහගෙන් තවත් වියමන්
කතන්දර
සෙන්ටෙනියල් දෝණි
වෙසෙස්
දත්තවාදී යුගයේ විප්ලවවාදින් හඳුනාගනිමු!
වෙසෙස්
සමාජවාදයේ සහ ධනවාදයේ දත්තවාදී කියවීම
වෙසෙස්
හුදකලාව විකුණා විනෝදවෙන්න එන්න!
වෙසෙස්
පශ්චාත් සත්‍ය යුගයේ ජනමාධ්‍යයේ කාර්යභාරය අවසන්ද?
තවත් වෙසෙස් බූන්දි
මැදියම් රැයේ වාහනවලට අතවනන සුදු හැඳි ගැහැනිය
වාලම්පුරි- වාසනාව, විහිළුව සහ මිත්‍යාව
ආගිය අතක් නැති වූ 'මහසෝනා'
අපි තමයි නියම විප්ලවකාරයෝ..!
ආරියසේන යූ ගමගේ- සොඳුරු මතක ඉතිරි කොට නික්ම ගිය වෛද්‍යවරයා
BoondiLets
සොක‍්‍රටීස් කියයි.
මම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය වෙත දෙවියන් විසින් දෙන ලද ඇට මැස්සෙක් වෙමි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය යනු විශාල, උතුම් අශ්වයෙකු වන අතර ඌ චලනයෙහි අලස නිසා ඌට දෂ්ට කර ජීවිතය... [More]
What's New | අලුතෙන්ම
කවි|
ආනන්ද
31-Secs
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) මාලා කරුවෙකු සේ මල් සොයා යන
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
Cine|
අසන්ධිමිත්තා- වෘත්තයෙන් ආපස්සට
3-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) සාහිත්‍යය හෝ සිනමාපට තවදුරටත් සාම්ප්‍රදායික ආකෘතියම නොපතයි. රසවිඳින්නන්ව සාමාන්‍ය කතාවකින් නළවාදැමීමට නොහැකිය. තවදුරටත් ඔවුහුද හුරුපුරුදු නිර්මාණ ස්වභාවයම නොපතති. නිර්මාණකරුවකු... [More]
Cine|
රාමු තුළ යළි රාමු වුණු "දැකල පුරුදු කෙනෙක්"
6-Mins
(විකුම් ජිතේන්ද්‍ර) මේ යුගය ඡායාරූප හා කැමරා යුගයක් වන අතර වෘත්තීය හෝ අර්ධවෘත්තීය කැමරා භාවිත කරන ආධුනිකයා පවා අධි සුන්දරත්වයෙන් යුතු ඡායාරූප... [More]
අදහස්|
To Sir, With Love!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) To Sir With Love යනු මීට වසර 28 කට පමණ ඉහතදී කළු සුදු ටෙලිවිෂන් තිරයකින් මා බැලු චිත්‍රපටයකි. එය එතෙක්... [More]
වෙසෙස්|
මැදියම් රැයේ වාහනවලට අතවනන සුදු හැඳි ගැහැනිය
5-Mins
(තිලක් සේනාසිංහ ) අද මෙන් මහජනයා හෝ රථවාහන බහුල නොවූ මීට දශක හය හතකට පෙර ඇතැම් දිනවල මැදියම් රැය ආසන්නයේ දී කොළඹ බොරැල්ලේ... [More]
ඔත්තු|
හෙල්මලී ගුණතිලකගෙන් 'සහස් පියවර'
5-Secs
හෙල්මලී ගුණතිලක විසින් රචිත පළමු කෙටිකතා එකතුව වන 'සහස් පියවර' කෘතිය මුද්‍රණද්වාරයෙන් එළි දක්වා තිබේ.... [More]
පොත්|
ඉණෙන් හැලෙන කලිසමක් රදවා ගන්න තතනමින්...
2-Mins
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) පුද්ගල නාමයක්, වාසගමක් දුටු කල්හි ඔහුගේ ජාතිය/ ආගම/ කුලය/ ලිංගය/ ග්‍රාමීය, නාගරිකබව සිතියම් ගත කිරීම සාමාන්‍ය පුරුද්දක්. නමුත් "ඩොමිනික් චන්ද්‍රසාලි"... [More]
කෙටියෙන්|
මොන එල්ලුං ගස් ද?
පොත්|
උමතු වාට්ටුවට අප්පචිචී ඇවිත්!
6-Mins
(කේ.ඩී. දර්ශන) 'උඹට එහෙම යන්න බැහැ උඹ ඉන්න ඕනෙ මම ළඟ. මගේ හෙවණැල්ලෙන් මිදෙන්න උඹට බැහැ.'
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
රත්තරං ටික|
මෙන්න බත් කූරෙක්!
28-Secs
මත්සුවා බැෂෝ යනු කෘතහස්ත ජපන් කවියෙකි. බැෂෝගෙ කවිකාර කම දැක දිනක් ඔහුගේ ශිෂ්‍යයෙකු ද කවියක්... [More]
කවි|
ජානූ! පේ‍්‍රමයෙන් විතැන් විය හැකි දැයි මට කියන්න
24-Secs
(තුෂාරි ප්‍රියංගිකා) එකින් එක මතක අහුලමි
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
පොත්|
සෞන්දර්යය වෙනුවට කටු අතු- අපේ යුගයේ උරුමය!
13-Mins
(චූලානන්ද සමරනායක) කිවිඳියකගෙ කාව්‍ය ග‍්‍රන්ථයක් එළිදක්වන මොහොතක ඇගේ කවියට ප‍්‍රවේශ වෙන්න වඩාම සුදුසු මාවත මොකක්ද? මේක ටිකක් විසඳගන්න අමාරු ප‍්‍රශ්ණයක්. මොකද අද... [More]
ඔත්තු|
'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්'- දෙසැ. 01
11-Secs
මාලතී කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස්ගේ 'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්' කාව්‍ය... [More]
වෙසෙස්|
වාලම්පුරි- වාසනාව, විහිළුව සහ මිත්‍යාව
1-Mins
(තාරක වරාපිටිය) ලංකාවේ ඉහළ "අලෙවි වටිනාකමක්" ඇති, ‘අනුහස් ඇති’ ගුප්ත වස්තුවකි වාලම්පුරිය. මෙම ‘වටිනාකම’ තීරණය වන්නේ එහි ඇති ද්‍රව්‍යමය වටිනාකම හෝ වෙනත්... [More]
පොත්|
"මතක වන්නිය" හෙවත් උතුරේ ශේෂ පත්‍රය
3-Mins
(සුරෝෂන ඉරංග) කලා කෘතියකින් භාවමය කම්පනයක් ඇතිකළ හැකි නම් එයට කිසියම් සමාජ බලපෑමක් සිදුකළ හැකිය. එසේ කම්පනයත්, පශ්චාත්තාපයත් ජනිත කළ, දමිළ බසින්... [More]
අදහස්|
විද්‍යාවේ සියවසක පිම්ම!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) පසුගිය සියවසේ මිනිස් ශිෂ්ඨාචාරය මුහුණපෑ ප්‍රධාන මාරක අභියෝග තුන වුයේ වසංගත, සාගත හා සංග්‍රාමයන්ය. ඒ සියවස තුල එසේ ඉන් මියැදුන... [More]
කරන්ට්ස්|
"අඟ"
19-Secs
(උපුල් සේනාධීරිගේ) අංඟ පුලාවකට නැති මිනිස්සු
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
වෙසෙස්|
ඇනා කැරනිනා සහ ඇනා ස්ටෙපානොව්නා
7-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) ලියෝ තෝල්ස්තෝයි විරචිත ඇනා කැරනිනා නවකතාවේ ප්‍රධාන කථා නායිකාව වන ඇනා අර්කෙඩියෙව්නා කැරනිනා නමැති චරිතය ගොඩනැංවීම සඳහා තෝල්ස්තොයිට කාන්තාවන් කිහිප... [More]