Cine බූන්දි
කෘතියෙන් වියුක්තව සංකේත කියවීම තුල "අසම්පුර්ණව පල දෙන කර්ම"
බූන්දි, 06:45:42
කර්ම සිනමා පටය නැරඹීමෙන් අප තුල ඇති වු පහන් සංවේගය ඒ පිළිබඳව පල වු විචාර ලිපි කියවීමෙන් පලුදු විය. මේ ඊට හේතු සොයා යාමට දරණ ලද අවංක සාමූහික ප්‍රයත්නයකි. පාඨාකයාට ලිපිය කියවා ගැනීමට මෙම ආකෘතිය බාධාවක් නොවේ යයි හඟිමු.
මම- අපි අත් විඳින ජීවන අත් දැකීම් හෝ අපගේ මානව සබඳතාවල නොමැති පරිපුර්ණත්වයක් අප කලා කෘතියක් තුල ඇතැයි බලාපොරොත්තු වන්නේ මන්ද? අපි අපගේ ආශාවන් ලුහුබැඳ යන්නේ යම් පරිපුර්ණත්වයක් සොයගෙන. අපගේ ඒ බලාපොරොත්තුව කඩවන ප්‍රමණයට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතිකව අප අනෙකා ගැන කෝප වෙනවා. සාමාන්‍ය පෙළ අසමත් අම්මා කෙනෙක් සිය දරුවට A සමාර්ථ දහයක් අරන් දෙන්න උත්සාහ කරනවා. සමහරවිට එය දරුවගෙ ප්‍රාර්ථනාව නොවෙන්න පුළුවන්. එතැනදි එය හිංසනයක ස්වරූපය ගැනීම වළක්වන්න බැහැ.
නිර්මාණ කරුවෙකු ඔහුගේ ජිවන අත්දැකීම් ප්‍රමාණයට ශාපේක්ෂව නිර්මාණය කරන කලා කෘතියකට සංවේදී වෙලා අපි ඒ පිළිබඳව සදය වුත් නිර්දය වුත් ප්‍රතික්‍රියා දක්වනවා. මේ කෘතිය ඇතුලෙ තියන සමාජ, සංස්කෘතික, ආර්ථීක හැඩතල දරණ මානව සම්බන්ධතා ප්‍රේක්ෂකයාට කියවා ගැනීමට පහසුකම් සපයන්නෙක් වශයෙන් විචාරකයෙක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඔහුට පුළුවන් අපගේ ඉහත කී ප්‍රතික්‍රියා දැක්වීමේ මානයන් (dimensions) පුළුල් කරන්න.
ඔහු- කර්ම සිනමා පටය ගැන විචාරයක් ලියන අමිල සංජිව කෝපවන්නෙ නදීගෙ චරිතය ඒකමාන වීම පිළිබඳව. නදීගෙ අසම්පුර්ණ, අසමත් හැසිරීමට හේතුව අමිල සංජිව කෘතිය ඇතුලෙ කියවා ගන්නෙ නෑ. එය නිරිමාණ කරු විසින් සවිඥානිකව හෝ එසේ නැතිව හිස්ව (void) තැබීම පිළිබඳව ඔහු තෘප්තිමත් වන්නෙ නෑ. ඒවාගෙම එම චරිතවල හැසිරිම ඔහු දත් මනෝවිශ්ලේෂනාත්මක ප්‍රවාද වල තරමට අනුගත නොවන විට ඔහු කලකිරෙනවා. මෙහිදී ඔහුට විකල්ප දෙකක් යෝජනා කරන්න පුලුවන්.
එකක් තමයි කලා කෘතියක ඔහුට හමුවන මානව සම්බන්ධතා තේරුම් ගැනිමට (තේරුම් කිරිමට?) ඔහුගෙ මනෝවිශ්ලේෂනයේ යෙදිම් (Applications) වපසරිය පුළුල් කර ගැනීමත් සඳහා ප්‍රමාණවත් හැදෑරීමක් කිරීම. අනෙක් විකල්පය තමයි චිත්‍ර පටයේ වු සංකේත පිළිබඳව 'අතිකියවීමකට' (Over read) නොයා සිටීම.
මම- විශේෂයෙන්ම කර්ම කියන්නෙම සංකේත බහුලව භාවිත වුණු කෘතියක්. මේ සංකේත කියවා ගන්න ප්‍රේක්ෂකයා උනන්දුවීම සාධාරණයි. මෙහිදී ඔබ යෝජනා කරන්නේ ඒ සඳහා නිර්මාණකරු විමසිය යුතු බවද? නුතනවාදී සන්දර්භය තුල ඉහලට ඔසවා තැබුණු කතුවරයා (Author) පශ්චාත් නුතනවාදි කතිකාව තුල බල රහිත තත්වයකට පත් වෙනවා කියලා රෝලන්ඩ බාත් විසින් 1967 දී පල කළ මහත් සේ සංවාදයට බදුන් වුණු රචනාවක සඳහන් කරනවා. [Death of the Author - 1967 - essay by Roland Barthes]. එහිදී ඔහු නගන ප්‍රශ්නය වන්නේ, "රචකයා විසින් අදහස් කරන දේ අප විසින් සංක්ෂිප්තව නිරීක්ෂනය කරනු ලබන්නේ කෙසේද?" යන්නයි. ඔහුගේ පිළිතුර වන්නේ අපට නොහැකියි යන්නයි. එවිට සිදුවන්නේ සංකේත මගින් ප්‍රෙක්ෂකයන් තුලින් ජනිතකරන හැඟවුම් කාරක (Signifiers) වල විවිධත්වයක් ඇති වීමයි. මෙයට යම් විචාරකයෙක් විසින් ඒකත්වයක් (unity) යෝජනා කිරීම හාස්‍යයට කාරණයක්. ඔහු මේ සදහා කෘතියෙන් හුවා දක්වන සමහර සිදුවීම් ආයාසාත්මක ආරෝපණය කිරීම්.
ඔහු- ඔව්, වරක් චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක ධර්මසිරි බණ්ඩාරණයක කියනවා (ගම්පහ සනස ශාලාවේදී) ඔහුගේ හංස විලක් තාමත් ප්‍රේක්ෂකයන් විව්ධ කියවීම් ඔස්සේ නරඹන බව. ඒ විතරක් නොවෙයි ඔහුත් ඉන් පෝෂනය වන බව මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ කෘතියක් සමාජගත වු විට ඉන් සෑබෑ ජීවන අත් දැකීමක ඡායාවක් ජනනය කරන බව.
අපිට මිය යන තුරුම අපගේ හැසිරීම් හේතුඵල වාදයක් ඔස්සේ කියවා ගැනීමට අසීරු බවත් අපගේ පෙර කියවීම් මොහොතින් මොහොත යාවත්කාලීන වී වෙනස් වන බවත් අපි වටහා ගත යුතුයි.
මම- වරක් චාලි චැප්ලින් පවසනවා මට කොමඩියක් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ පියකරු යුවතියක්, උද්‍යානයක් හා පාර්ක් එකක් පමණක් බව. (All I need to make a comedy is a park, a policeman and a pretty girl. - Charley Chaplin) ඔබ හිතන්න මේ ත්‍රිත්වය එකතු කරලා විවිධ සංයෝජන වලින් විවිධ සිනමා කෘති නිපදවන්න පුළුවන්. සරලව කියනවා නම් එකම සංකේතය විවිධ කෘති තුල විවිධ තේමාවන් ප්‍රේක්ෂකයින් වෙත ප්‍රක්ශේපණය කරන්න අමු ද්‍රව්‍ය ලෙස භාවිතා කරන්න පුළුවන්.
ඔහු- උදාහරණයකට කර්ම චිත්‍රපටයේ අවසාන දර්ශනයේ පියවුරක් අහිමි අමාගේ උකුලෙ හිස තබාගෙන සිටින පියල්ගෙ දර්ශනය කෘතියෙන් ව්‍යුක්තව කීප ආකාරයකටම කියව ගන්න පුළුවන්.
"සිනමා කරු පියල්ට බරපතල අසාධාරණයක් කරමින් චිත්‍රපටයේ අවසාන දර්ශනයේ පියවුරක් අහිමි අමාගෙ උකුලේ හිස තබා ගෙන සිටින අතපය වකුටු කරගත් දරුවෙකු බවට ඔහු පත් කරයි. මෙයින් ඔහු සිදු කරගන්නේ හුදෙක් ළය විරේකයක් පමණක් බවට සිය කෘතිය අවප්‍රමාණ කර ගැනීමකි."
[-අමිල සංජිව -රාවය]
අමිල එම රූප රාමුව කියවාගන්නේ එය පියල් නැවත මවගේ ගර්හාෂගත වීමක් ලෙසයි.
මම- හොඳයි මම මේ රූප රාමුව මේ විදියට කියෙව්වොත්. පියල්ගේ හිස අමාගේ උකුලට යොමුවෙලා තියෙන්නෙ ගර්භාෂ ගතවීමකට නොවෙයි ඇගේ ලිංගේන්ද්‍රිය කරා කිව්වොත්, උකුල ගර්භාෂය කරා වාගෙම යෝනිය කරාත් යොමුවන මාර්ගය, ස්‍රොණි මේඛලාව- එතකොට පියල් නිවැරදි සංඛේත පිළිවෙලට අනුගත වුණා කියලා අමිල සංජිවට කියන්න පුළුවන්. මොකද ඒ කියවීමට අනුව පියල් මවගේ ගර්භාෂ ගත සම්බන්ධයෙන් මිදිලා ස්ත්‍රිය හා පුරුෂයා පිළිබඳ පොදු වැඩිහිටි කතිකාවකට යොමුවන නිසා මෙහෙම වෙන්නෙම තමා දන්නා බව පවසන මනෝ විශ්ලේෂණාත්මක ප්‍රවාද වලට සිනමා කෘතියේ සිදුවීම් ගැලපේද බැලීමට යාමෙන්.
ඔහු- අමිල සංජිව යෝජනා කරන්නෙ කෘතියේ ප්‍රධාන කතිකා ලක්ෂ්‍යය පියා පිළිබඳ සංවාදය බවයි. ඔහු මේ පවසන්නේ Lacanian father ගැන විය යුතුයි. තාත්තා දරුවෙකුගෙන් ඉවත් වුනාම ඔහුට ඔහුගෙ සංකේතීය පියා අහිමි වන්නේ නෑ. මේක මිත්‍යාවක්. මට මගෙ පියා අහිමි වන්නෙ ළදරු වියේදිමයි. ඉතින් ඔබ කියන්න මගේ සංකේත පිළිවෙල (Symbolic order) අවුල් සහගතද?
මේක පියා අහිමි දරුවන්ට විරුද්ධ හිංසනාත්මක කියවීමක්. පියාගේ සංකල්පය අපි සිතන තරම් සරළ වන්නේ නැහැ.එයින් අදහස් වන්නේ භෞතික පියෙකුට වඩා පියෙකුගේ සංකේතිය කාර්ය භාරයයි. ලැකාන් එය හඟන්වන්නේ ආශාව හා නීතිය (desire and low) පිළිබඳව එකඟතාවයකට පත්කිරීම එම කාර්ය භාර්ය බවයි. ඔහු මේ සදහා කෘතියෙන් හුවා දක්වන සමහර සිදුවීම් ආයාසාත්මක ආරෝපණය කිරීම්.
මම- මෙහිදී විචාරකයාගේ අරමුණ තේරුම් ගැනීම වැදගත්. ඔහු අවංකවම මේ උත්සාහ දරන්නේ කෘතිය විඳීමට ප්‍රේක්ෂකයාට අත්වැලක් සැපයීමටද? නොඑසේනම් තමන් කලාත්මක සමාජය තුල යම් අධිපතිවාදී ගුරු කුලයක නියෝජනයක් සහිත පුද්ගලයකු බව පෙන්නුම් කිරීමටද?
ලූවර් (louvre) නම් ප්‍රංශ කලාගාරයේ මොනාලිසාගේ සිතුවම ඉවත් වීමෙන් පසු එහි වූ හිස් තැන බැලීමට ඊට පෙරදීට වඩා ප්‍රේක්ෂකයින් පැමිණි බව පැවසේ. විචාරකයන් පැමිණෙන්නේ කෘතියේ වූ අඩුව දැකීමේ ඉහත දැක්වුණු අන්දමේ සහජාසයකින්ද?
ඔහු- යථ (real) යන භාෂාවෙනුත් ප්‍රකාශන හැකියාවෙනුත් ඔබ්බෙන් ඇති පැවැත්මක් බව පවසන අමිල සංජීව කර්ම තුල වූ සියලු ප්‍රකාශන විධීන් (සංකේත ඇතුලුව) භාෂාත්මක ව්‍යුහයක් තුල ප්‍රශ්න කිරීමෙන් සිදුවන්නේ කුමක්ද? ඔහු ඉන් ප්‍රේක්ෂකයාට දැනවෙන හෝ නොදැනුවෙන සියුම් වේදයිතයන් ස්පර්ශ කිරීමේ ප්‍රේක්ෂක අයිතියට බලපෑමක් කිරීමයි. ඉන් යම් පමණකට සිනමාකරු අසමත් වීම නොවැලැක්විය හැක්කකි.
මම- සිනමා කෘතියක් මුල සිට අගට සාරාංශ කර එය සිනමාත්මක නොවන බව කියමින් බැණ වදින පිරිසක් නිත්‍ය විචාරකයින් ලෙස රෙජිස්ටර් වී සිටින සමාජයක විචාරය තව දුරටත් ඇකඩමික් කටයුත්තක් නොවීම නොවැලැක්විය හැකියි. කෘතිය තම විචාරයට තරම් නොවේ නම් එය මගහැර යෑමට මේ අය ප්‍රජාතන්ත්‍ර වාදී විය යුතුය. එය තිරණය කිරීමට ප්‍රෙක්ෂකයාට ඉඩ දීමට තරම් මේ අය කාරුණික විය යුතුයි.
ඔහු- සත්‍යජිත් රායි වරක මෙසේ පවසන්නේ සිනමා කෘතියක භාවිතා වන රූප රාමු කියවිම සංස්කෘතික බවත් එහිදී ඉන්දියානු සමාජයට පථීත කරන හැඟවුම් (Signified) සඳහා පිටස්තර කියවීමකට සංස්තෘතික සවිඥානිකත්වය බාධා කරන බවත්ය. අවාසනාවකට ලාංකේය සමාජයට අනන්‍ය වූ සංස්කෘතික සවිඥානිකත්වය විචාරකයාට හසු නොවේ. පියල් රෝහල් ගත අමාගේ ඇදුම් බෝඩිමට ගෙන ගොස් සේදීම හෝ කැත කුණු අත ගෑම කියවා ගැනීම අපට ආයාසකර නොවේ. කර්මය පිළිබඳ ආගමික කියවීම දුෂ්ඨ කමක් නොවන අතර එය සංස්කෘතික වී විවිධ බල ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ විවිධ අරුත් ගැන් වෙන බව සැබෑය. එසේ කියා සිනමා කෘතිය "කර්ම" ලෙස නම් කිරීම එය ආගමික කියවීමකට සීමා වන්නේ නැත. උදාහරණ ලෙස සයිමන් නවගත්තේගම ගේ කෘති තන්ත්‍ර, උපනිෂද්, ජාතක කතා, ජනශ්‍රැති පාදකව නිර්මාණය වී ඇත. නමුත් ලාංකීය සාහිත්‍ය කතිකාව තුල ඔහු ඔසවා තබන්නේ ඔහු ආගමික දෘෂ්ඨිවාද යලි බලවත් කරන්නෙකු ලෙස නොවේ.
මම- වරෙක යුද්ධය තේමාව කරගත් කෘතීන් ද තවත් වරෙක ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් Eyes wide shut වැනි කෘතියකුත් නිපදවන ස්ටැන්ලි කුබිරික් සිනමාව ගැන මෙසේ ප්‍රකාශ කරනවා.
"ජීවිතයේ වූ අර්ථ ශුන්‍යත්වය විසින් මිනිසාට බල කර සිටිනවා ඊට ඔහුගේම වූ අරුත් ගැන්වීමකට. එය ඔහුට ප්‍රශ්නයක් කරගත හැකි නම් ඉන් සිනමා කෘතියක් තැනිය හැකිය." [The meaninglessness of life forces man to create his own meaning. If it can be thought and write it can be filmed.]
ඔහු ඔහුගේ කෘති තුල ගවේශනය කරන්නේ මිනිස් ස්වභාවයේ අදුරු පැත්ත. කර්ම අධ්‍යක්ෂවරයා අහිංසකයි. ඔහු වෛරය අවුලුවුන්නෙක් නොවෙයි. මම කෘතිය කියවා ගත්තේ අමාට අනන්‍ය වීමෙන්. ඒ මගේ හැටි. හැබැයි මම නදීට වෛර නොකරන්න ඇත්තෙ සිනමාකරුගේ මානව දයාවට මම හසුවන නිසායි. කලා සමාජය ඇතුලෙ නදී වැනි සංගීත ශිල්පීන්ගේ චරිත සුලභයි. ඒ සඳහා උදාහරණ සැපයිම තරම් නොවෙයි.
ඔහු- ගාමිණී වේරගම මහතා සිය විචාරයෙන් ඉගිකරනවා ප්‍රසන්නට ආපසු එන ලෙස. සංඛාරා වැනි සිනමා කෘති නැවත නිපදවන ලෙස. මෙය සාහසික ආරාධනාවක්. කර්ම තුල එයට අනන්‍ය වූ ආකෘතිමය හා තේමාත්මක (Themetic) වෙනස්කම් තියනවා. ඔහු සිනමාවේ මූලික සිද්ධාන්ත භාවිතා කරල අපූරු සිනමාත්මක නිර්මාණයක් කරනවා. මුලින් චලනය වන චිත්‍ර (motion picture) ලෙස හැදින්වුණු සිනමාව සංගීතය, නර්තනය, කතා නාද ආදියෙන් පෝෂණය වෙනවා.ඒ තුලම පසු යුගයක මේ ආකෘතිය ඇතුලෙ සිනමාවට සිනමාව අභිවෙනවා. කර්ම අපිව නැවත සිනමාවට කැදවාගෙන යනවා. පූර්ව නිගමන වලින් බැහැරව ඔබ එයට පූර්ණව නිරාවරණය වුවහොත් ඔබට එය විඳගන්න නොහැකි වෙන්නේ නෑ.
මම- ජයන්ත කහටපිටිය
ඔහු- චමින්ද ක්‍රිෂාන්ත කුමාර
මම- අපි අත් විඳින ජීවන අත් දැකීම් හෝ අපගේ මානව සබඳතාවල නොමැති පරිපුර්ණත්වයක් අප කලා කෘතියක් තුල ඇතැයි බලාපොරොත්තු වන්නේ මන්ද? අපි අපගේ ආශාවන් ලුහුබැඳ යන්නේ යම් පරිපුර්ණත්වයක් සොයගෙන. අපගේ ඒ බලාපොරොත්තුව කඩවන ප්‍රමණයට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතිකව අප අනෙකා ගැන කෝප වෙනවා. සාමාන්‍ය පෙළ අසමත් අම්මා කෙනෙක් සිය දරුවට A සමාර්ථ දහයක් අරන් දෙන්න උත්සාහ කරනවා. සමහරවිට එය දරුවගෙ ප්‍රාර්ථනාව නොවෙන්න පුළුවන්. එතැනදි එය හිංසනයක ස්වරූපය ගැනීම වළක්වන්න බැහැ.
නිර්මාණ කරුවෙකු ඔහුගේ ජිවන අත්දැකීම් ප්‍රමාණයට ශාපේක්ෂව නිර්මාණය කරන කලා කෘතියකට සංවේදී වෙලා අපි ඒ පිළිබඳව සදය වුත් නිර්දය වුත් ප්‍රතික්‍රියා දක්වනවා. මේ කෘතිය ඇතුලෙ තියන සමාජ, සංස්කෘතික, ආර්ථීක හැඩතල දරණ මානව සම්බන්ධතා ප්‍රේක්ෂකයාට කියවා ගැනීමට පහසුකම් සපයන්නෙක් වශයෙන් විචාරකයෙක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඔහුට පුළුවන් අපගේ ඉහත කී ප්‍රතික්‍රියා දැක්වීමේ මානයන් (dimensions) පුළුල් කරන්න.
ඔහු- කර්ම සිනමා පටය ගැන විචාරයක් ලියන අමිල සංජිව කෝපවන්නෙ නදීගෙ චරිතය ඒකමාන වීම පිළිබඳව. නදීගෙ අසම්පුර්ණ, අසමත් හැසිරීමට හේතුව අමිල සංජිව කෘතිය ඇතුලෙ කියවා ගන්නෙ නෑ. එය නිරිමාණ කරු විසින් සවිඥානිකව හෝ එසේ නැතිව හිස්ව (void) තැබීම පිළිබඳව ඔහු තෘප්තිමත් වන්නෙ නෑ. ඒවාගෙම එම චරිතවල හැසිරිම ඔහු දත් මනෝවිශ්ලේෂනාත්මක ප්‍රවාද වල තරමට අනුගත නොවන විට ඔහු කලකිරෙනවා. මෙහිදී ඔහුට විකල්ප දෙකක් යෝජනා කරන්න පුලුවන්.
එකක් තමයි කලා කෘතියක ඔහුට හමුවන මානව සම්බන්ධතා තේරුම් ගැනිමට (තේරුම් කිරිමට?) ඔහුගෙ මනෝවිශ්ලේෂනයේ යෙදිම් (Applications) වපසරිය පුළුල් කර ගැනීමත් සඳහා ප්‍රමාණවත් හැදෑරීමක් කිරීම. අනෙක් විකල්පය තමයි චිත්‍ර පටයේ වු සංකේත පිළිබඳව 'අතිකියවීමකට' (Over read) නොයා සිටීම.
මම- විශේෂයෙන්ම කර්ම කියන්නෙම සංකේත බහුලව භාවිත වුණු කෘතියක්. මේ සංකේත කියවා ගන්න ප්‍රේක්ෂකයා උනන්දුවීම සාධාරණයි. මෙහිදී ඔබ යෝජනා කරන්නේ ඒ සඳහා නිර්මාණකරු විමසිය යුතු බවද? නුතනවාදී සන්දර්භය තුල ඉහලට ඔසවා තැබුණු කතුවරයා (Author) පශ්චාත් නුතනවාදි කතිකාව තුල බල රහිත තත්වයකට පත් වෙනවා කියලා රෝලන්ඩ බාත් විසින් 1967 දී පල කළ මහත් සේ සංවාදයට බදුන් වුණු රචනාවක සඳහන් කරනවා. [Death of the Author - 1967 - essay by Roland Barthes]. එහිදී ඔහු නගන ප්‍රශ්නය වන්නේ, "රචකයා විසින් අදහස් කරන දේ අප විසින් සංක්ෂිප්තව නිරීක්ෂනය කරනු ලබන්නේ කෙසේද?" යන්නයි. ඔහුගේ පිළිතුර වන්නේ අපට නොහැකියි යන්නයි. එවිට සිදුවන්නේ සංකේත මගින් ප්‍රෙක්ෂකයන් තුලින් ජනිතකරන හැඟවුම් කාරක (Signifiers) වල විවිධත්වයක් ඇති වීමයි. මෙයට යම් විචාරකයෙක් විසින් ඒකත්වයක් (unity) යෝජනා කිරීම හාස්‍යයට කාරණයක්. ඔහු මේ සදහා කෘතියෙන් හුවා දක්වන සමහර සිදුවීම් ආයාසාත්මක ආරෝපණය කිරීම්.
ඔහු- ඔව්, වරක් චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක ධර්මසිරි බණ්ඩාරණයක කියනවා (ගම්පහ සනස ශාලාවේදී) ඔහුගේ හංස විලක් තාමත් ප්‍රේක්ෂකයන් විව්ධ කියවීම් ඔස්සේ නරඹන බව. ඒ විතරක් නොවෙයි ඔහුත් ඉන් පෝෂනය වන බව මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ කෘතියක් සමාජගත වු විට ඉන් සෑබෑ ජීවන අත් දැකීමක ඡායාවක් ජනනය කරන බව.
අපිට මිය යන තුරුම අපගේ හැසිරීම් හේතුඵල වාදයක් ඔස්සේ කියවා ගැනීමට අසීරු බවත් අපගේ පෙර කියවීම් මොහොතින් මොහොත යාවත්කාලීන වී වෙනස් වන බවත් අපි වටහා ගත යුතුයි.
මම- වරක් චාලි චැප්ලින් පවසනවා මට කොමඩියක් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ පියකරු යුවතියක්, උද්‍යානයක් හා පාර්ක් එකක් පමණක් බව. (All I need to make a comedy is a park, a policeman and a pretty girl. - Charley Chaplin) ඔබ හිතන්න මේ ත්‍රිත්වය එකතු කරලා විවිධ සංයෝජන වලින් විවිධ සිනමා කෘති නිපදවන්න පුළුවන්. සරලව කියනවා නම් එකම සංකේතය විවිධ කෘති තුල විවිධ තේමාවන් ප්‍රේක්ෂකයින් වෙත ප්‍රක්ශේපණය කරන්න අමු ද්‍රව්‍ය ලෙස භාවිතා කරන්න පුළුවන්.
ඔහු- උදාහරණයකට කර්ම චිත්‍රපටයේ අවසාන දර්ශනයේ පියවුරක් අහිමි අමාගේ උකුලෙ හිස තබාගෙන සිටින පියල්ගෙ දර්ශනය කෘතියෙන් ව්‍යුක්තව කීප ආකාරයකටම කියව ගන්න පුළුවන්.
"සිනමා කරු පියල්ට බරපතල අසාධාරණයක් කරමින් චිත්‍රපටයේ අවසාන දර්ශනයේ පියවුරක් අහිමි අමාගෙ උකුලේ හිස තබා ගෙන සිටින අතපය වකුටු කරගත් දරුවෙකු බවට ඔහු පත් කරයි. මෙයින් ඔහු සිදු කරගන්නේ හුදෙක් ළය විරේකයක් පමණක් බවට සිය කෘතිය අවප්‍රමාණ කර ගැනීමකි."
[-අමිල සංජිව -රාවය]
අමිල එම රූප රාමුව කියවාගන්නේ එය පියල් නැවත මවගේ ගර්හාෂගත වීමක් ලෙසයි.
මම- හොඳයි මම මේ රූප රාමුව මේ විදියට කියෙව්වොත්. පියල්ගේ හිස අමාගේ උකුලට යොමුවෙලා තියෙන්නෙ ගර්භාෂ ගතවීමකට නොවෙයි ඇගේ ලිංගේන්ද්‍රිය කරා කිව්වොත්, උකුල ගර්භාෂය කරා වාගෙම යෝනිය කරාත් යොමුවන මාර්ගය, ස්‍රොණි මේඛලාව- එතකොට පියල් නිවැරදි සංඛේත පිළිවෙලට අනුගත වුණා කියලා අමිල සංජිවට කියන්න පුළුවන්. මොකද ඒ කියවීමට අනුව පියල් මවගේ ගර්භාෂ ගත සම්බන්ධයෙන් මිදිලා ස්ත්‍රිය හා පුරුෂයා පිළිබඳ පොදු වැඩිහිටි කතිකාවකට යොමුවන නිසා මෙහෙම වෙන්නෙම තමා දන්නා බව පවසන මනෝ විශ්ලේෂණාත්මක ප්‍රවාද වලට සිනමා කෘතියේ සිදුවීම් ගැලපේද බැලීමට යාමෙන්.
ඔහු- අමිල සංජිව යෝජනා කරන්නෙ කෘතියේ ප්‍රධාන කතිකා ලක්ෂ්‍යය පියා පිළිබඳ සංවාදය බවයි. ඔහු මේ පවසන්නේ Lacanian father ගැන විය යුතුයි. තාත්තා දරුවෙකුගෙන් ඉවත් වුනාම ඔහුට ඔහුගෙ සංකේතීය පියා අහිමි වන්නේ නෑ. මේක මිත්‍යාවක්. මට මගෙ පියා අහිමි වන්නෙ ළදරු වියේදිමයි. ඉතින් ඔබ කියන්න මගේ සංකේත පිළිවෙල (Symbolic order) අවුල් සහගතද?
මේක පියා අහිමි දරුවන්ට විරුද්ධ හිංසනාත්මක කියවීමක්. පියාගේ සංකල්පය අපි සිතන තරම් සරළ වන්නේ නැහැ.එයින් අදහස් වන්නේ භෞතික පියෙකුට වඩා පියෙකුගේ සංකේතිය කාර්ය භාරයයි. ලැකාන් එය හඟන්වන්නේ ආශාව හා නීතිය (desire and low) පිළිබඳව එකඟතාවයකට පත්කිරීම එම කාර්ය භාර්ය බවයි. ඔහු මේ සදහා කෘතියෙන් හුවා දක්වන සමහර සිදුවීම් ආයාසාත්මක ආරෝපණය කිරීම්.
මම- මෙහිදී විචාරකයාගේ අරමුණ තේරුම් ගැනීම වැදගත්. ඔහු අවංකවම මේ උත්සාහ දරන්නේ කෘතිය විඳීමට ප්‍රේක්ෂකයාට අත්වැලක් සැපයීමටද? නොඑසේනම් තමන් කලාත්මක සමාජය තුල යම් අධිපතිවාදී ගුරු කුලයක නියෝජනයක් සහිත පුද්ගලයකු බව පෙන්නුම් කිරීමටද?
ලූවර් (louvre) නම් ප්‍රංශ කලාගාරයේ මොනාලිසාගේ සිතුවම ඉවත් වීමෙන් පසු එහි වූ හිස් තැන බැලීමට ඊට පෙරදීට වඩා ප්‍රේක්ෂකයින් පැමිණි බව පැවසේ. විචාරකයන් පැමිණෙන්නේ කෘතියේ වූ අඩුව දැකීමේ ඉහත දැක්වුණු අන්දමේ සහජාසයකින්ද?
ඔහු- යථ (real) යන භාෂාවෙනුත් ප්‍රකාශන හැකියාවෙනුත් ඔබ්බෙන් ඇති පැවැත්මක් බව පවසන අමිල සංජීව කර්ම තුල වූ සියලු ප්‍රකාශන විධීන් (සංකේත ඇතුලුව) භාෂාත්මක ව්‍යුහයක් තුල ප්‍රශ්න කිරීමෙන් සිදුවන්නේ කුමක්ද? ඔහු ඉන් ප්‍රේක්ෂකයාට දැනවෙන හෝ නොදැනුවෙන සියුම් වේදයිතයන් ස්පර්ශ කිරීමේ ප්‍රේක්ෂක අයිතියට බලපෑමක් කිරීමයි. ඉන් යම් පමණකට සිනමාකරු අසමත් වීම නොවැලැක්විය හැක්කකි.
මම- සිනමා කෘතියක් මුල සිට අගට සාරාංශ කර එය සිනමාත්මක නොවන බව කියමින් බැණ වදින පිරිසක් නිත්‍ය විචාරකයින් ලෙස රෙජිස්ටර් වී සිටින සමාජයක විචාරය තව දුරටත් ඇකඩමික් කටයුත්තක් නොවීම නොවැලැක්විය හැකියි. කෘතිය තම විචාරයට තරම් නොවේ නම් එය මගහැර යෑමට මේ අය ප්‍රජාතන්ත්‍ර වාදී විය යුතුය. එය තිරණය කිරීමට ප්‍රෙක්ෂකයාට ඉඩ දීමට තරම් මේ අය කාරුණික විය යුතුයි.
ඔහු- සත්‍යජිත් රායි වරක මෙසේ පවසන්නේ සිනමා කෘතියක භාවිතා වන රූප රාමු කියවිම සංස්කෘතික බවත් එහිදී ඉන්දියානු සමාජයට පථීත කරන හැඟවුම් (Signified) සඳහා පිටස්තර කියවීමකට සංස්තෘතික සවිඥානිකත්වය බාධා කරන බවත්ය. අවාසනාවකට ලාංකේය සමාජයට අනන්‍ය වූ සංස්කෘතික සවිඥානිකත්වය විචාරකයාට හසු නොවේ. පියල් රෝහල් ගත අමාගේ ඇදුම් බෝඩිමට ගෙන ගොස් සේදීම හෝ කැත කුණු අත ගෑම කියවා ගැනීම අපට ආයාසකර නොවේ. කර්මය පිළිබඳ ආගමික කියවීම දුෂ්ඨ කමක් නොවන අතර එය සංස්කෘතික වී විවිධ බල ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ විවිධ අරුත් ගැන් වෙන බව සැබෑය. එසේ කියා සිනමා කෘතිය "කර්ම" ලෙස නම් කිරීම එය ආගමික කියවීමකට සීමා වන්නේ නැත. උදාහරණ ලෙස සයිමන් නවගත්තේගම ගේ කෘති තන්ත්‍ර, උපනිෂද්, ජාතක කතා, ජනශ්‍රැති පාදකව නිර්මාණය වී ඇත. නමුත් ලාංකීය සාහිත්‍ය කතිකාව තුල ඔහු ඔසවා තබන්නේ ඔහු ආගමික දෘෂ්ඨිවාද යලි බලවත් කරන්නෙකු ලෙස නොවේ.
මම- වරෙක යුද්ධය තේමාව කරගත් කෘතීන් ද තවත් වරෙක ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් Eyes wide shut වැනි කෘතියකුත් නිපදවන ස්ටැන්ලි කුබිරික් සිනමාව ගැන මෙසේ ප්‍රකාශ කරනවා.
"ජීවිතයේ වූ අර්ථ ශුන්‍යත්වය විසින් මිනිසාට බල කර සිටිනවා ඊට ඔහුගේම වූ අරුත් ගැන්වීමකට. එය ඔහුට ප්‍රශ්නයක් කරගත හැකි නම් ඉන් සිනමා කෘතියක් තැනිය හැකිය." [The meaninglessness of life forces man to create his own meaning. If it can be thought and write it can be filmed.]
ඔහු ඔහුගේ කෘති තුල ගවේශනය කරන්නේ මිනිස් ස්වභාවයේ අදුරු පැත්ත. කර්ම අධ්‍යක්ෂවරයා අහිංසකයි. ඔහු වෛරය අවුලුවුන්නෙක් නොවෙයි. මම කෘතිය කියවා ගත්තේ අමාට අනන්‍ය වීමෙන්. ඒ මගේ හැටි. හැබැයි මම නදීට වෛර නොකරන්න ඇත්තෙ සිනමාකරුගේ මානව දයාවට මම හසුවන නිසායි. කලා සමාජය ඇතුලෙ නදී වැනි සංගීත ශිල්පීන්ගේ චරිත සුලභයි. ඒ සඳහා උදාහරණ සැපයිම තරම් නොවෙයි.
ඔහු- ගාමිණී වේරගම මහතා සිය විචාරයෙන් ඉගිකරනවා ප්‍රසන්නට ආපසු එන ලෙස. සංඛාරා වැනි සිනමා කෘති නැවත නිපදවන ලෙස. මෙය සාහසික ආරාධනාවක්. කර්ම තුල එයට අනන්‍ය වූ ආකෘතිමය හා තේමාත්මක (Themetic) වෙනස්කම් තියනවා. ඔහු සිනමාවේ මූලික සිද්ධාන්ත භාවිතා කරල අපූරු සිනමාත්මක නිර්මාණයක් කරනවා. මුලින් චලනය වන චිත්‍ර (motion picture) ලෙස හැදින්වුණු සිනමාව සංගීතය, නර්තනය, කතා නාද ආදියෙන් පෝෂණය වෙනවා.ඒ තුලම පසු යුගයක මේ ආකෘතිය ඇතුලෙ සිනමාවට සිනමාව අභිවෙනවා. කර්ම අපිව නැවත සිනමාවට කැදවාගෙන යනවා. පූර්ව නිගමන වලින් බැහැරව ඔබ එයට පූර්ණව නිරාවරණය වුවහොත් ඔබට එය විඳගන්න නොහැකි වෙන්නේ නෑ.
මම- ජයන්ත කහටපිටිය
ඔහු- චමින්ද ක්‍රිෂාන්ත කුමාර
මේ වියමන ඔබේ මූණු පොතට එක් කරන්න-
Tags- Prasanna Jayakodi, Karma- 2012, Sinhala Film, Sinhala Movie, Gamini Weragama, Amila Sanjeewa, Chaminda Krishantha Kumara, Nadeeka Guruge, Jagath Manuwarna
Currents
වෙසෙස් බූන්දි
අදහස් බූන්දි
කතා-බස් කරන්ට්ස්
රත්තරං ටික
කෙටියෙන්
ඔමරි කරන්ට්ස්
ඔත්තු කරන්ට්ස්
කට කොකියනවට
පැන බූන්දි
Viva Che
BoondiLets
Raha
Cine බූන්දි
රංග බූන්දි
සිත්තර බූන්දි
රහ කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
රහ ඔත්තු
රහ වීඩියෝ
චිත්‍රකතා
BoondiLets
Sookiri
වෙසෙස් බූන්දි
කතන්දර බූන්දි
පොත් බූන්දි
සූකිරි කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
සූකිරි ඔත්තු
රන් රෝස
BoondiLets
Plus
ප්‍රතිචාර
අඩවි දත්ත
Facebook Page
Boondi Google+
Boondi RSS
ජයන්ත කහටපිටියගෙන් තවත් වියමන්
සිත්තර
සිබිල්ලන්තයේ විශ්මය හෙවත් වියපත් නොවන සිඟිත්තිය
තවත් Cine බූන්දි
අසන්ධිමිත්තා- වෘත්තයෙන් ආපස්සට
රාමු තුළ යළි රාමු වුණු "දැකල පුරුදු කෙනෙක්"
ස්ත්‍රී සිත් පෙන්වන වෛෂ්ණාවී පිළිබඳ පසු විපරමක්
Gifted Hands: The Ben Carson Story- මිනිස් බව නිර්මාණය කළ හැක්කේ මිනිසුන්ටම පමණි!
ලෙස්ටර්- සිනමා අඹරේ මැකී ගිය රිදී රේඛාව
BoondiLets
අකිර කුරොසව කියයි.
සිනමාකරුවෝ, පොදුවේ සියළු නිර්මාණකරුවෝ කිසිදා තෘප්තිමත් නොවන්නෝ ය. ඔවුන් නොනවත්වා ම වැඩ කරන්න්නේ එහෙයිනි. මෙතරම් කලක් නිර්මාණකරණයේ යෙදෙන්නට මට හැකිවූයේ මා සැම විටම "ඊගාව සැරේ... [More]
What's New | අලුතෙන්ම
කවි|
ආනන්ද
31-Secs
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) මාලා කරුවෙකු සේ මල් සොයා යන
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
Cine|
අසන්ධිමිත්තා- වෘත්තයෙන් ආපස්සට
3-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) සාහිත්‍යය හෝ සිනමාපට තවදුරටත් සාම්ප්‍රදායික ආකෘතියම නොපතයි. රසවිඳින්නන්ව සාමාන්‍ය කතාවකින් නළවාදැමීමට නොහැකිය. තවදුරටත් ඔවුහුද හුරුපුරුදු නිර්මාණ ස්වභාවයම නොපතති. නිර්මාණකරුවකු... [More]
Cine|
රාමු තුළ යළි රාමු වුණු "දැකල පුරුදු කෙනෙක්"
6-Mins
(විකුම් ජිතේන්ද්‍ර) මේ යුගය ඡායාරූප හා කැමරා යුගයක් වන අතර වෘත්තීය හෝ අර්ධවෘත්තීය කැමරා භාවිත කරන ආධුනිකයා පවා අධි සුන්දරත්වයෙන් යුතු ඡායාරූප... [More]
අදහස්|
To Sir, With Love!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) To Sir With Love යනු මීට වසර 28 කට පමණ ඉහතදී කළු සුදු ටෙලිවිෂන් තිරයකින් මා බැලු චිත්‍රපටයකි. එය එතෙක්... [More]
වෙසෙස්|
මැදියම් රැයේ වාහනවලට අතවනන සුදු හැඳි ගැහැනිය
5-Mins
(තිලක් සේනාසිංහ ) අද මෙන් මහජනයා හෝ රථවාහන බහුල නොවූ මීට දශක හය හතකට පෙර ඇතැම් දිනවල මැදියම් රැය ආසන්නයේ දී කොළඹ බොරැල්ලේ... [More]
ඔත්තු|
හෙල්මලී ගුණතිලකගෙන් 'සහස් පියවර'
5-Secs
හෙල්මලී ගුණතිලක විසින් රචිත පළමු කෙටිකතා එකතුව වන 'සහස් පියවර' කෘතිය මුද්‍රණද්වාරයෙන් එළි දක්වා තිබේ.... [More]
පොත්|
ඉණෙන් හැලෙන කලිසමක් රදවා ගන්න තතනමින්...
2-Mins
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) පුද්ගල නාමයක්, වාසගමක් දුටු කල්හි ඔහුගේ ජාතිය/ ආගම/ කුලය/ ලිංගය/ ග්‍රාමීය, නාගරිකබව සිතියම් ගත කිරීම සාමාන්‍ය පුරුද්දක්. නමුත් "ඩොමිනික් චන්ද්‍රසාලි"... [More]
කෙටියෙන්|
මොන එල්ලුං ගස් ද?
පොත්|
උමතු වාට්ටුවට අප්පචිචී ඇවිත්!
6-Mins
(කේ.ඩී. දර්ශන) 'උඹට එහෙම යන්න බැහැ උඹ ඉන්න ඕනෙ මම ළඟ. මගේ හෙවණැල්ලෙන් මිදෙන්න උඹට බැහැ.'
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
රත්තරං ටික|
මෙන්න බත් කූරෙක්!
28-Secs
මත්සුවා බැෂෝ යනු කෘතහස්ත ජපන් කවියෙකි. බැෂෝගෙ කවිකාර කම දැක දිනක් ඔහුගේ ශිෂ්‍යයෙකු ද කවියක්... [More]
කවි|
ජානූ! පේ‍්‍රමයෙන් විතැන් විය හැකි දැයි මට කියන්න
24-Secs
(තුෂාරි ප්‍රියංගිකා) එකින් එක මතක අහුලමි
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
පොත්|
සෞන්දර්යය වෙනුවට කටු අතු- අපේ යුගයේ උරුමය!
13-Mins
(චූලානන්ද සමරනායක) කිවිඳියකගෙ කාව්‍ය ග‍්‍රන්ථයක් එළිදක්වන මොහොතක ඇගේ කවියට ප‍්‍රවේශ වෙන්න වඩාම සුදුසු මාවත මොකක්ද? මේක ටිකක් විසඳගන්න අමාරු ප‍්‍රශ්ණයක්. මොකද අද... [More]
ඔත්තු|
'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්'- දෙසැ. 01
11-Secs
මාලතී කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස්ගේ 'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්' කාව්‍ය... [More]
වෙසෙස්|
වාලම්පුරි- වාසනාව, විහිළුව සහ මිත්‍යාව
1-Mins
(තාරක වරාපිටිය) ලංකාවේ ඉහළ "අලෙවි වටිනාකමක්" ඇති, ‘අනුහස් ඇති’ ගුප්ත වස්තුවකි වාලම්පුරිය. මෙම ‘වටිනාකම’ තීරණය වන්නේ එහි ඇති ද්‍රව්‍යමය වටිනාකම හෝ වෙනත්... [More]
පොත්|
"මතක වන්නිය" හෙවත් උතුරේ ශේෂ පත්‍රය
3-Mins
(සුරෝෂන ඉරංග) කලා කෘතියකින් භාවමය කම්පනයක් ඇතිකළ හැකි නම් එයට කිසියම් සමාජ බලපෑමක් සිදුකළ හැකිය. එසේ කම්පනයත්, පශ්චාත්තාපයත් ජනිත කළ, දමිළ බසින්... [More]
අදහස්|
විද්‍යාවේ සියවසක පිම්ම!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) පසුගිය සියවසේ මිනිස් ශිෂ්ඨාචාරය මුහුණපෑ ප්‍රධාන මාරක අභියෝග තුන වුයේ වසංගත, සාගත හා සංග්‍රාමයන්ය. ඒ සියවස තුල එසේ ඉන් මියැදුන... [More]
කරන්ට්ස්|
"අඟ"
19-Secs
(උපුල් සේනාධීරිගේ) අංඟ පුලාවකට නැති මිනිස්සු
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
වෙසෙස්|
ඇනා කැරනිනා සහ ඇනා ස්ටෙපානොව්නා
7-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) ලියෝ තෝල්ස්තෝයි විරචිත ඇනා කැරනිනා නවකතාවේ ප්‍රධාන කථා නායිකාව වන ඇනා අර්කෙඩියෙව්නා කැරනිනා නමැති චරිතය ගොඩනැංවීම සඳහා තෝල්ස්තොයිට කාන්තාවන් කිහිප... [More]